χαρτισμός

Πολιτικοκοινωνικό κίνημα, που εμφανίστηκε το 1838 στη Μεγάλη Βρετανία ως έκφραση της λαϊκής δυσφορίας για τη μεταρρύθμιση του 1832 και του οποίου η ονομασία προέρχεται από τον Χάρτη του λαού που είχαν συντάξει ο Φράνσις Πλέις και ο Ουίλιαμ Λόβετ (1838). Mε αυτόν οι εργαζόμενοι ζητούσαν: καθολική ψηφοφορία για τους άνδρες, αριθμητική ισότητα των εκλογικών περιφερειών, μυστικότητα της ψήφου, ετήσια σύνοδο του Κοινοβουλίου, εκλογιμότητα στη Βουλή των Κοινοτήτων και εκείνων που δεν είχαν περιουσία και, τέλος, βουλευτική αποζημίωση. Παρά τη μεγάλη λαϊκή απήχηση, που είχαν τα αιτήματα αυτά, το βρετανικό κοινοβούλιο αρνήθηκε να τα δεχτεί: πραγματικά το 1839 απέρριψε ένα σχετικό υπόμνημα, που έφερε περισσότερες από ένα εκατομμύριο υπογραφές, και πολλές φορές κατέπνιξε με σκληρά μέτρα τις εξεγέρσεις που προκαλούσαν οι διεκδικήσεις αυτές. Η βιομηχανική και εμπορική άνθηση, που σημειωνόταν ακριβώς τότε στη Μεγάλη Βρετανία, οι μεταρρυθμίσεις του 1867 και του 1887 και ο Ballot Act του 1872, που δεχόταν τα αιτήματα του κινήματος, σημείωσαν το τέλος του.

* * *

ο, Ν

πολιτική μεταρρυθμιστική κίνηση, θεωρούμενη ως η πρώτη επαναστατική έκφανση τού εργατικού κινήματος, που εμφανίστηκε στην Αγγλία στα μέσα τής τρίτης και τέταρτης δεκαετίας τού 19ου αιώνα ως αντανάκλαση τών νέων συνθηκών τής βιομηχανικής εποχής και που πήρε την ονομασία της από τη λεγόμενη Χάρτα τού λαού με τα αιτήματα τών εργαζομένων, την οποία είχε δημοσιεύσει ο σύλλογος τών εργατών και τών βιοτεχνών τού Λονδίνου.

[ΕΤΥΜΟΛ. Αντιδάνεια λ., πρβλ. αγγλ. chartism < χάρτης + κατάλ. -ισμός*].